Güneş sistemi, Güneş’in çevresinde dönen geniş ve karmaşa bir nesne koleksiyonudur. Güneş, sekiz gezegen, cüce gezegenler, uydular, asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve meteoroidleri ihtiva eder. Güneş sistemi ortalama 4,6 milyar yaşındadır ve devamlı olarak evrimleşmektedir.
Güneş, güneş sistemindeki en büyük nesnedir ve hacminin ortalama %99,8’ini oluşturur. Bir yıldızdır, kısaca fer ve sıcaklık üreten parlayan gazlardan oluşan sıcak bir toptur. Güneş, güneş sisteminin merkezidir ve öteki bütün nesneler onun çevresinde basar.
Gezegenler, Güneş’ten sonrasında güneş sistemindeki en büyük nesnelerdir. Güneş sisteminde sekiz gezegen vardır: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. Gezegenlerin tamamı değişik boyutlardadır ve değişik bileşimlere haizdir. Ek olarak Güneş’in çevresinde değişik hızlarda ve mesafelerde dönerler.
Aylar gezegenlerin yörüngesinde dönen nesnelerdir. Güneş sisteminde 200’den fazla ay vardır. Ayların tamamı değişik boyutlardadır ve değişik bileşimlere haizdir. Ek olarak gezegenlerinin yörüngesinde değişik hızlarda ve mesafelerde dönerler.
Asteroitler, Güneş’in çevresinde dönen ufak, kayalık nesnelerdir. Güneş sisteminde bir milyondan fazla asteroit vardır. Asteroitlerin tamamı değişik boyutlardadır ve değişik bileşimlere haizdir. Ek olarak Güneş’in çevresinde değişik hızlarda ve mesafelerde dönerler.
Kuyrukluyıldızlar, Güneş’in çevresinde dönen ufak, buzlu nesnelerdir. Kuyrukluyıldızların gaz ve tozdan oluşan uzun, parlak kuyrukları vardır. Kuyrukluyıldızlar Güneş’in çevresinde oldukça uzun süreler süresince dönerler.
Kuiper Kuşağı, Neptün’ün yörüngesinin ötesindeki bir feza bölgesidir. Kuiper Kuşağı birçok ufak, buzlu nesneye ev sahipliği yapar. Kuiper Kuşağı’nın birçok kuyruklu yıldızın deposu olduğu düşünülmektedir.
Oort Bulutu, Güneş’ten Kuiper Kuşağı’ndan bile daha uzaktaki bir feza bölgesidir. Oort Bulutu birçok ufak, buzlu nesneye ev sahipliği yapar. Oort Bulutu’nun uzun dönemli kuyruklu yıldızların deposu olduğu düşünülmektedir.
Heliosfer, güneş rüzgarından etkilenen feza bölgesidir. Heliosfer, Güneş’ten ortalama AU’ya kadar uzanır. Heliosfer, güneş sistemi ile yıldızlararası feza arasındaki sınırdır.
Güneş sistemi, şaşırtıcı nesnelerle dolu büyüleyici bir yerdir. Harikalar ve keşifler yeridir.
| Güneş Sistemi | Astral Harikalar |
|---|---|
| Güneş’in çevresinde dönen gezegenler, uydular, asteroitler, kuyrukluyıldızlar ve cüce gezegenlerin bir koleksiyonu. | Uzayda bulunan, güzel, esrarengiz ve genellikle gözlemlenmesi zor nesneler. |
| Güneş, Güneş Sistemi’ndeki en büyük ve en kütleli gök cismidir. | Yıldızlar evrendeki en parlak nesnelerdir ve hayatta kalmamız için gereksinim duyduğumuz fer ve ısıyı yaratmaktan sorumludurlar. |
| Güneş sistemindeki gezegenler iki ana gruba ayrılır: İç gezegenler ve dış gezegenler. | İç gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars’tır. Tüm bunlar nispeten ufak ve kayalıktır. |
| Dış gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Tüm bunlar iç gezegenlerden oldukça daha büyüktür ve sıklıkla gazdan doğar. | Gezegenlerin uyduları gezegenlerin yörüngesinde dönen gök cisimleridir. |
| Asteroitler Güneş’in yörüngesinde dönen ufak, kayalık nesnelerdir. | Kuyrukluyıldızlar Güneş’in yörüngesinde dönen ufak, buzlu nesnelerdir. |
| Kuiper Kuşağı, Neptün’ün yörüngesinin ötesindeki bir feza bölgesidir. | Oort Bulutu, Kuiper Kuşağı’ndan Güneş Sistemi’nin sınırına kadar uzanan bir feza bölgesidir. |
| Heliosfer, Güneş’in manyetik alanının hakim olduğu feza bölgesidir. | Feza keşfi, Dünya atmosferinin ötesindeki uzayı keşfetme sürecidir. |
| Astronomi evrenin incelenmesidir. | Astrofizik, evrenin fiziğini inceleyen bilim dalıdır. |
II. Güneş
Güneş, güneş sisteminin merkezindeki yıldızdır. Fer ve sıcaklık yürüyerek parlayan gazlardan oluşan sıcak bir toptur. Güneş, güneş sistemindeki en büyük nesnedir ve güneş sisteminin hacminin %99,8’inden fazlasını oluşturur. Güneş, Dünya’nın çapının ortalama 109 katıdır ve hacmi Dünya’nın ortalama 330.000 katıdır. Güneş ortalama 4,6 milyar yaşındadır ve hayatının ana dizi evresindedir. Ana dizi evresinde Güneş, çekirdeğinde hidrojeni helyuma dönüştürür. Güneş nihayetinde hidrojen yakıtını tüketecek ve kırmızı dev evresine girecektir. Kırmızı dev evresinde Güneş genişleyecek ve iç gezegenleri yutacaktır. Güneş nihayetinde bir beyaz cüceye dönüşecektir.
III. Gezegenler
Güneş sistemimizdeki gezegenlerin tamamı değişik malzemelerden yapılmıştır ve değişik boyutlara, şekillere ve yoğunluklara haizdir. Ek olarak Güneş’in çevresinde değişik mesafelerde ve hızlarda dönerler. Güneş sistemimizdeki sekiz gezegen, Güneş’ten itibaren sırayla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür.
Merkür, Güneş’e en yakın gezegendir ve bununla birlikte güneş sistemimizdeki en ufak gezegendir. Fazlaca ince bir atmosfere haiz kayalık bir gezegendir. Venüs, Güneş’ten ikinci gezegendir ve güneş sistemimizdeki en sıcak gezegendir. Ek olarak sıklıkla karbondioksitten oluşan kalınca bir atmosfere haiz kayalık bir gezegendir. Dünya, Güneş’ten üçüncü gezegendir ve güneş sistemimizde hayatı desteklediği malum tek gezegendir. Sıvı su okyanusuna ve sıklıkla nitrojen ve oksijenden oluşan kalınca bir atmosfere haiz kayalık bir gezegendir. Mars, Güneş’ten dördüncü gezegendir ve kırmızımsı-turuncu rengi sebebiyle çoğu zaman “Kızıl Gezegen” olarak adlandırılır. İnce bir atmosfere ve kraterler, volkanlar ve kanyonlarla kaplı bir yüzeye haiz kayalık bir gezegendir. Jüpiter, Güneş’ten beşinci gezegendir ve güneş sistemimizdeki en büyük gezegendir. Sıklıkla hidrojen ve helyumdan oluşan bir gaz devidir. Satürn, Güneş’ten altıncı gezegendir ve bununla birlikte bir gaz devidir. Buz ve kayadan oluşan güzel halkalarıyla ünlüdür. Uranüs, Güneş’ten yedinci gezegendir ve yan yatmış bir gaz devidir. Neptün, Güneş’ten sekizinci ve en uzak gezegendir. Uranüs’e benzeyen bir gaz devidir.
IV. Gezegenlerin Uyduları
Gezegenlerin uyduları, bir gezegenin çevresinde dönen organik uydulardır. Güneş sisteminde, ufak, gayri muntazam şekilli nesnelerden büyük, küresel gövdelere kadar değişen boyutlarda 179 malum uydu vardır. Güneş sistemindeki en büyük uydu, Merkür gezegeninden daha büyük olan Jüpiter’in uydusu Ganymede’dir.
Gezegenlerin uyduları iki ana türe ayrılır: tertipli uydular ve gayri muntazam uydular. Tertipli uydular gezegenlerinin çevresinde gezegenin dönüşüyle aynı yönde basar ve çoğu zaman dairesel ya da eliptik yörüngelerde bulunurlar. Gayri muntazam uydular gezegenlerinin çevresinde gezegenin dönüşünün ters yönünde basar ve çoğu zaman fazlaca eliptik ya da eğimli yörüngelerde bulunurlar.
Gezegenlerin uyduları güneş sisteminin evriminde mühim bir rol oynar. Gezegenin dönüşünü, eğimini ve yörüngesini etkileyebilirler. Ek olarak hayat için bir hayat alanı sağlayabilirler ve gelecekteki feza araştırmaları için kaynak deposu olabilirler.
V. Asteroitler
Asteroitler, Güneş’in çevresinde dönen ufak, kayalık nesnelerden oluşan bir gruptur. Mars ve Jüpiter’in yörüngeleri içinde, asteroit kuşağı isminde olan bir bölgede yer alırlar. Asteroitlerin, hiç tam olarak oluşmamış bir protoplanetin kalıntıları olduğu düşünülmektedir.
Asteroitlerin boyutları birkaç metreden yüzlerce kilometreye kadar değişmiş olur. En büyük asteroit ortalama 950 kilometre çapındaki Ceres’tir. Asteroitler kaya, metal ve buz benzer biçimde muhtelif malzemelerden doğar.
Asteroitler, güneş sisteminin erken tarihini incelemek için kıymetli bir kaynaktır. Güneş sisteminin bileşimi ve onu şekillendiren süreçler ile alakalı data ihtiva ederler. Asteroitler ek olarak feza araştırmaları için potansiyel bir araç-gereç deposudur.
VI. Kuyrukluyıldızlar
Kuyrukluyıldızlar, Güneş’in çevresinde dönen ufak, buzlu nesnelerdir. Çoğu zaman bir gaz ve toz bulutu olan bir koma ile çevrili bir buz ve toz çekirdeğinden oluşurlar. Bir kuyrukluyıldız Güneş’e yaklaştığında, Güneş’ten gelen sıcaklık buzun buharlaşmasına yol açar ve gaz ve tozdan bir kuyruk oluşturur. Kuyrukluyıldızların milyonlarca kilometre boyunda kuyrukları olabilir.
Kuyrukluyıldızlar çoğunlukla meteor yağmurlarıyla ilişkilendirilir. Bir kuyrukluyıldızın yörüngesi onu Dünya’ya yakınlaştırdığında, kuyrukluyıldızın kuyruğundaki materyalin bir bölümü Dünya atmosferine girebilir ve yanarak bir meteor yağmuru yaratabilir.
Kuyrukluyıldızlar güneş sistemimizin büyüleyici bir parçasıdır ve yüzyıllardır gökbilimciler tarafınca incelenmektedir. Güneş sistemimizin hemen hemen oluşum aşamasında olduğu ilk günlerini hatırlatır.
VII. Kuiper Kuşağı
Kuiper Kuşağı, Plüton benzer biçimde cüce gezegenler de dahil olmak suretiyle birçok buzlu cismin bulunmuş olduğu, Neptün yörüngesinin ötesindeki bir feza bölgesidir. Kuiper Kuşağı’nın erken güneş sisteminin kalıntıları olduğu düşünülüyor ve güneş sisteminin iyi mi oluştuğuna dair ipuçları sağlayabildiği için incelenmesi büyüleyici bir yer.
Kuiper Kuşağı uzayın uçsuz bucaksız bir bölgesidir ve trilyonlarca nesne ihtiva ettiği tahmin edilmektedir. Sadece bu nesnelerin bir çok oldukça küçüktür ve Dünya’dan gözlemlenmesi zor olsa gerek. Kuiper Kuşağı’ndaki en büyük nesneler Plüton benzer biçimde cüce gezegenlerdir. Cüce gezegenler yuvarlak olan ve Güneş’in yörüngesinde dönen nesnelerdir sadece gezegen olarak kabul edilebilecek kadar büyük değillerdir.
Kuiper Kuşağı, güneş sisteminin mühim bir parçasıdır ve üstünde çalışmak için büyüleyici bir yerdir. Bilim adamları Kuiper Kuşağı ile alakalı gün geçtikçe daha çok şey öğreniyor ve güneş sisteminin erken zamanı ile alakalı yeni ipuçları ortaya çıkarıyorlar.
Oort Bulutu
Oort Bulutu, Güneş Sistemi’ni çevreleyen, buzlu nesnelerden oluşan varsayımsal küresel bir bölgedir. Güneş’ten ortalama .000 ila .000 AU (8,2×1012 ila 1,6×1013 km; 5,1×1011 ila 1,0×1012 mil) uzaklığa kadar uzandığı düşünülmektedir. Oort Bulutu, varlığını İlk olarak 1950’de öneren Hollandalı astronom Jan Oort’un ismini almıştır.
Oort Bulutu’nun, mahrek periyotları 200 yıldan fazla olan uzun periyotlu kuyruklu yıldızların deposu olduğu düşünülüyor. Bu kuyruklu yıldızların Jüpiter ve Satürn benzer biçimde dev gezegenlerin kütle çekim etkileriyle dağıldığı düşünülüyor.
Oort Bulutu, sıcaklıkların -260°C ile -270°C (-436°F ile -454°F) içinde değişmiş olduğu oldukça soğuk bir yerdir. Oort Bulutu’ndaki nesnelerin buz, kaya ve tozdan oluştuğu düşünülmektedir.
Oort Bulutu oldukça geniş bir bölgedir ve direkt incelenmesi zor olsa gerek. Sadece gökbilimciler uzun dönemli kuyrukluyıldızları inceleyerek Oort Bulutu ile alakalı data edinebilmişlerdir.
Oort Bulutu büyüleyici ve esrarengiz bir yerdir. Güneş sistemimizin hemen hemen keşfetmeye başladığımız bir bölgesidir.
IX. Heliosfer
Heliosfer, güneş rüzgarının hakim olduğu feza bölgesidir. Güneşin yüzeyinden, güneşten ortalama AU uzaklıktaki yıldızlararası ortamın kenarına kadar uzanır. Heliosfer, güneşten gelen yüklü parçacıklarla doludur, bunlara güneş rüzgarı parçacıkları denir. Bu parçacıklar güneşin manyetik alanı tarafınca hızlandırılır ve saatte 1 milyon mile kadar hızlarda dışarı doğru hareket eder. Heliosfer, Dünya’yı zararı olan güneş radyasyonundan korur.
Sual 1: Güneş sistemi nelerdir?
Güneş sistemi, sekiz gezegen, bir cüce gezegen ve Güneş’in çevresinde dönen birçok uydu, asteroit, kuyruklu star ve öteki nesnelerden oluşan bir topluluktur. Güneş sistemi ortalama 4,6 milyar sene ilkin bir gaz ve toz bulutundan oluşmuştur.
Sual 2: Güneş sistemindeki gezegenler nedir?
Güneş sistemindeki gezegenler Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Cüce gezegen Plüton da ara ara bir gezegen olarak kabul edilir.
Sual 3: Gezegenlerin uyduları nedir?
Güneş sistemindeki gezegenlerin toplam 215 malum uydusu vardır. En büyük uydu Jüpiter’in uydusu Ganymede, en ufak uydu ise Merkür’ün uydusu Charon’dur.
0 Yorum